Articul por Ladin Val Badia


Calfosch é n paisc dla Val Badia y na frazion tl comun da Corvara a na altëza de 1645 m danter i crëps de Sassongher, dl Parch natural Pöz- Odles y dla pert a nord dl Grup dl Sela.

Calfosch

Personalité mudé

Les strîs da Colfosch.

I Salvans y les Ganes é morc fora ëi, almanco nʼ aldon mai plü nia de chisc. Mo ci chʼ un pa ciamó assá ite por chi Ladins, chël él les stries; mascimamënter da Colfosch sö nʼ él pa ciamó assá; al nʼ é de jones y de vedles, cochʼ an ó, mo ester éres pa feter dötes burtes. I proi ó pa se tó a dí de les conësce, mo vignun, che vëiga sües aziuns, mëss les traodëi, scʼ al nʼ é propi n macaco. Le plü da temëi éres por la tempesta chʼ ares fej gní, canchʼ ara ti salta. Gonot les vëigon moscedan cun bachëc te chëres eghes, te fistis, intan chʼ ares bruntora, insciöche ares dijess paternostri; mo chi é pa de fetri paternostri ëi, cun chëres oraziuns tlameres le malan en aiüt. Datrai les vëigon jon sö por chi crëps tan snel chʼ al pé, chʼ al sî loui: nia dainré váres pa les domënies o les atres festes da Pöz ite dal lech de Ciampëi y de Crespëna; cun le bel tëmp sʼ un váres, cun la tempesta vëgneres; tan maradëtes éres pa, che sü ciamps por le plü resta zënza dann, mënter che chi di atri vëgn döt roviná.

Sciara dala möra,
Chegora de cioura
Caca de menin,
Föm sö por ciamin.


Lʼ gran malan da Colfosch.

Al fô ti Ladins lʼ usanza de mëte te dlijia sö dal gran alté da öna pert lʼ angel custode cun na creatöra y dalʼ atra S. Michil cun le malan sot ai pîsc. Fina che chi da Corvara fô sot Badia, ne nʼ âi ciamó degun S. Michil y degun malan, mo spo chʼ ai é rová sot ala curazia da Colfosch, spo nʼ ái ʼci ëi ciafé un. Chi da Colfosch capî sëgn, che so malan sî massa pice por dui lüsc. Ci fá? Ëi dá so san Michil cun le malan ia Corvara y se fej fá n ater bel malan plü gran en Gherdëna burt sciöche le diau.

Vocabolar dl ladin leteral mudé

 

Calfosch6 1858 Calfosch (PescostaC, BonesEghes1858-1994:229)
gad. Calfosch mar. Colfosch Badia Calfosch grd. Colfosch fod. Calfosch amp. Colfosco LD Calfosch
topon.
paese nel comune di corvara, alle pendici del passo gardena (gad. DLS 2002, grd. F 2002, fod. Ms 2005, amp. DLS 2002, LD DLS 2002) Ⓘ Colfosco Ⓓ Kolfuschg ◇ a) Y os, püri vedli, che jëis col bachët, / os dal me sëch, passede Col Maladët, / sa Morin Rot da Calfosch a bëre ega, / y che fosses jön funz de Marou o a Longega! Y os, püri vedli, che jîs col bachët, / os dal mè sëch, passed’ Côl Maladët, / sa Morin Rot da Calfosch a bëir’ ega, / y che fosses jö in funz de Marô o a Longega! PescostaC, BonesEghes1858-1994:229 (Badia); b) Mo recordesse ’ci Degilia, / Brau curat fu da Calfosch, / Le pröm, cianté ch’i un la vigilia / Di defunc en corú fosch. Mo r’cordesse ci Degilia, / Brao Curat fu da Colfosc, / ‘L prum, ciantè ch’i ung la Vigilia / Di defonti in curù fosc. DeclaraJM, MëssaGrossrubatscher1865:1 (Badia).

Galaria dales fotografies mudé