"Löna": Desfarënzia danter les verjiuns

Aladô dl movimënt orbital dla Löna ciarera fora atramënter a gaujia dl’orientaziun respet al sorëdl y al vëgn a se le dé fases desfarëntes da odëi tlermënter dala Tera. Les fases dla Löna á n influs diret sön tröpes creatöres viëntes<ref> ''Vita senza la Luna: una speculazione scientifica'', sön scienceinschool.org.</ref>., sön les marees, sön le ziclus de reproduziun y sön la stabilité dl’assa de rotaziun dla Tera <ref> Who Needs a Moon?, sön news.sciencemag.org.</ref>. Al é döes fases dla Löna: chëra dla Löna che vá sö pert y chëra dla Löna che vá jö pert. Les situaziuns estremes dles döes fases vëgn a se le dé canche la löna é danter la Tera y le Sorëdl y la pert iluminada ne é nia da odëi -Löna nöia- y canche la pert iluminada é da odëi daldöt -Löna colma.

 

Le simbol astronomich dla Löna é la rapresentaziun de süa fasa canche ara vá jö pert ☾<ref> Johann Franz Encke, ''Berliner Astronomisches Jahrbuch für 1853'' (Berlin, Akad.-Verl.), 1850, p. 12, urn:nbn:de:bvb:12-bsb10538383-1.</ref>.

Al vëgn araté che la Löna s’ais formé dan da ca. 4, 5 miliarc d’agn, püch tëmp do la formaziun dla Tera. Cina dai tëmps dl’antichité inca á la Löna albü n gran influs sön le comportamënt dles porsones. Tla mitologia greca gnora identificada dun la divinité Selene<ref> Hard, p. 46.</ref>, che comanâ sön la racoiüda, sön la fertilité y sön la ciacia.