Sacun
| Articul per Ladin Gherdëina | 
|
Sacun ie na frazion dl chemun de Urtijëi a na autëza danter 1400 y 1500 metri sëura l mer.
Geografia mudé
Sacun ie a urient dl Col de Flam, a nord de Urtijëi, sot ala montes de Sëurasas y Pic y a cunfin cun l chemun de Santa Cristina. Sa Sacun ruvun cun l'auto sun na streda che muef dala plaza de dlieja a Urtijëi o, na streda scialdi strënta, dala buja di Coi a Santa Cristina.
A pé pon ji sa Sacun tres l Col de Flam, ulache n troi porta sala dlieja da Sacun, o sun l troi che muef dala streda Grohmann a Urtijëi pra l fussel de Nis. Chësc troi porta al monumënt de Paul Grohmann nchin ala cësa de Somavia. Da Santa Cristina ruvun a Sacun a pé sul troi dla Lijënda che muef dala dlieja demez y la vedla streda da Sacun che vën dala mont de Mastlé ju.
Ti ani 1950 dajovel n lift dai stuei, la giaurida ufiziela ie stata de lugio dl 1948 do che Robert Höglinger dl hotel Regina ova cumprà n lift de segonda man. Chësc ie po deventá pona n lift dala condles, che purtova da Urtijëi ala vedla ustaria da Sacun, dita ence ustaria da Banch. Tla sajon 1969/1970 ie chësc lift uni tëu ju[1].
6) Sa Sacun fovel sun pra da Pertan mo n piti lift dai schi che ruvova nchin sa l’ustaria Somont y che à funzionà dal 1960 al 1969. Drët cunesciuda y scialdi vijiteda ie la dlieja tamez al bosch, una dla plu vedles de Gherdëina[2].
Ustaries mudé
Sa Sacun iel doi ustaries cun hotel, l hotel Jakoberhof y l hotel Somont. La prima ustaria fova stata fata da Maria Vinatzer da Banch y si uem Josef Peristi tl 1909. Josef, che fova moler, ova depënt tla stua dla ustaria la storia dla stria de Sacun, che ie mo da udëi tla nueva ustaria.
Mejes mudé
I vedli mejes da Sacun ie: Somavia, Banch, Juntlan,Trëbe, Mëune, Tlancon, Pertan, Gran Jacun, Pra, Pra Dessot, Festil, Mëunies (Falznier), Pedracia, Pinëi, Peza, Coha, Prëubl, Festil Dessot (Cuch)[3].
Grofes da Sacun mudé
I grofes Stetteneck, che ova l ciastel dl Balest (ënghe cunesciù coche ciastel Stetteneck), vën te Gherdëina tlamei grofes da Sacun[4][5]. Ëi ova bonamënter fat su la dlieja da Sacun, ma dessegur l'ova Gebhard II de Stetteneck lascià derturé.
Notes mudé
- ↑ Engelbert Senoner: Mplanc portamont te Gherdëina y sun Mont de Sëuc. Ncueicundi n iel 83 - 20 ie unii tëuc demez. Calënder de Gherdëina 2009, pl. 151-153
- ↑ Lift da Sacun. Calënder de Gherdëina 2003, prima plata y pl. 4
- ↑ Barbara Lanz, Sonja Mitterer: Höfekarte Gröden. Museum Gherdëina, Urtijëi 2014. ISBN 978-88-909015-0-8.
- ↑ Tresl Gruber: ‘’I grofes da Sacun’’. Calënder de Gherdëina 1953, pl. 37-40.
- ↑ Leo Crepaz: ‘’La storia dl Grof da Sacun’’. Calënder de Gherdëina 1953, pl. 63-71.
Bibliografia mudé
- Doris Quitta: Storia dla ustaria da Sacun. Calënder de Gherdëina 2002 pl. 88.
Cëla enghe mudé