Hosianna
| Articul per Ladin Gherdëina | 
|
I Hosianna (ënghe cunesciui coche i Hos) ie na grupa de mujiga cun sënta te Sëlva, che à scumencià si atività ala fin di ani '70, ciantan ntan la santa mësses cianties ritmiches acumpaniedes da chitares. L fin prinzipiel dla grupa fova y ie mo for chël de abelì cun si cianté y suné la santa mësses y de dé inant, tres la mujiga, la parola de Die.[1]
Cun l passé di ani se à la atività dla grupa slargià ora a se dé ju nce cun mujiga de ntratenimënt, fajan cunzerc te Gherdëina y te dut Südtirol purtan dant cover pop y rock cunesciui sëura dut l mond, cun aranjamënc a deplù ujes per l cor, coreografies y truepa pertes solistiches.
I Hosianna à nce scrit nstës cianties, la ultima ie tëuta su La Corda l ann 2012, ulache n ucajion di 40 ani, iel unì fat d'ansciuda dl 2020 per l prim iede n video mujighel "La Corda - Hosianna".[2]
Storia mudé
Prima generazion (1979 - 1987) mudé
La ravises di Hosianna mudé
L fova ala fin dl ann 1979 che Pauli Senoner Gredine ova abinà adum n valguna jëunes ora dl Cor de dlieja de Sëlva per abelì la santa mësses cun cianties ritmiches. La ujes sarëines de Elisabeth Demetz Hacoli, Manuela Insam da La Sëlva, Evelyne Kerschbaumer Sellablick, Henriette Senoner Sangoner y Ingrid Senoner fova acumpaniedes da flauc y chitares. La grupa ciantova a doi o trëi ujes “unplugged", chël uel dì zënza aparac de amplificazion. La cianties fova plu che auter tudësces, Pauli les ova abinedes ca te si ani de studio a Maran. Suvënz univa la grupa dumandeda pra mësses da noza. Lann do fova pona ruveda permez mo n’autra chitarista: Waltraud Delago da La Sëlva. Dala Lia Cultura y Usanzes de Sëlva ova la grupa giapà da mpresté n zimbal y dal' Orchestra de dlieja de S. Cristina n violon.
La grupa giapa l inuem Hosianna (1981) mudé
L caplan Sn. Toni Fiung, che fova ruvà te Sëlva d'autonn dl ann 1981[3], ti ova dat ala grupa n nuef sgors, ti dajan danter l auter n bel inuem: i Hosianna [4] (dal ebraich hôšîʿâ-nā y mparentà cul Aramaic ܐܘܿܫܲܥܢܵܐ (ʾōshaʿnā) che uel dì "salvé, judé, salvatëur").[5] Ël nstës, coche ciantarin y pasciunà de mujiga, ti stajova dassënn do ai Hosianna ti dajan truepa pusciblteies de cianté y suné te dlieja.
Mplant tecnich, microfons y strumënc nueves mudé
D'ansciuda dl 1984 à la grupa cumprà n mplant tecnich, microfons, na chitara da bas. Ntant fovel mo zapedes ite mo d'autra ciantarines pra la grupa coche nce strumentisć nueves. Damandei univa i Hosianna dantaldut a suné pra mësses di jëuni y nozes, sibe tl luech che nce oradecà. Tl medem ann à la grupa pudù tò su n valguna cianties per gherdëina pra la RAI Ladinia de Bulsan che n ova po nce pudù audì tres l radio dala trasmiscion "Dai Crëps dl Sela".[4]
Prim cunzert te Sëlva mudé
L prim cunzert di Hosianna ie stat ai 27 de merz dl 1985 te Dlieja de Sëlva.
Segonda generazion (1987 - 2006) mudé
N gran mudamënt iel stat dl ann 1987, canche tan che duc ova lascià pra la grupa, truepes nce ajache i se maridova. Sn. Andrea Perathoner, che ie stat pluan te Sëlva dal 1982 nchin al 1996[3], ova crì adum ciantarines jëunes che ie nsci states bones de tenì mpe la grupa. Nce strumentisć nueves fovel debujën. Georg Mussner fova l sëul che fova restà inant dala furmazion da dant y ova nsci nce sëurantëut la direzion y l fova nsci nasciuda la segonda generazion di Hosianna.[6]
La grupa univa damandeda inant a suné for plu y plu la santa mësses, dantaldut pra nozes y mësses di jëuni mpue sëura dut Südtirol. Ntant ova la grupa abinà adum mo d'autri cumëmbri, i Hosianna fova śën metui adum da na grupa de ciantarines che univa acumpaniedes da na band.
Hosianna devënta na lia mudé
Dl 1989 ie unì metù su n statut, i Hosianna fova śën na lia de ulentariat.
Prima registrazions y linges de cunzerc mudé
Dl 1990 ie madurida l'idea de tò su n valguna cianties sun na cassëtta, registran nsci la prima cassëta dal inuem Union śën da Té. Dl medem ann iel unì a sl dé na cunlaurazion cun d'autra gupes cun l medemo fin y medema furmazion: na lingia de cunzerc dal inuem Legrëza de viver deberieda cun la grupes "Helios" de Urtijëi, "Eirene" de S.Cristina y "Mosaic" dla Val Badia. Chësta ie stata na ucajion ulache i mëmbri dla grupes ova per l prim iede l'ucajion de scrì nstës cianties y de les purté dant a n majer publich.
Trëi ani do, dl 1993, iel unit a sl dé na segonda lingia de cunzerc ntituleda Crëidum, speranza y amor te Sëlva y n valgun luesc de Südtirol.[6]
"Die, me audes'a" - n album cun 13 cianties scrites dai Hosianna mudé
Die, me audes'a ie stata la registrazion che ie unida fata tl 1994, ulache n à tëut su 13 cianties religëuses te stil modern, danter chëstes nce na mëssa ladina, la Missa Hosianna, la prima de chësta sort. Duta la cianties ie scrites per gherdëina dai 14 jëuni de Sëlva, cumëmbri di Hosianna de chëi ani: la ciantarines fova Sabina Willeit, Lucia Willeit, Erika Mussner, Silvia Mussner, Christine Perathoner, Angela Prucker, Margit Prucker, Beatrix Prinoth y Katrin Perathoner. La chitares sunova Thomas Mussner y Peter Mussner, la bateria Luzia Senoner, la chitara bassa Edmund Senoner y l piano y orgun Georg Mussner. Ai 19 de merz dl 1995 ie la cianties dla cassëtta y CD "Die, me audes'a", na pruduzion realiseda tl studio SISI Records a Urtijëi, unides prejentedes te calonia de Sëlva.
Dl 1995 à i Hosianna pudù abelì la santa mëssa per lecurdé i 50 ani dla Union di Ladins de Gherdëina.[7]
Partezipazion pra "Bon Nadel" mudé
Dl 1996 à la grupa fat pea pra l proiet "Bon Nadel" dla Union di Ladins de Gherdëina, ulache duta la populazion de Gherdëina fova unida nvieda a scrì y /o cianté cianties per gherdëina sun la tematica dl avënt y Nadel. I Hosianna à nsci pudù tò su la ciantia "Cazina ti uedli", scrita da Georg Mussner.[6]
Mudamënt de stil: Hosianna coche cor a plu ujes mudé
La grupa à scumencià a se dé ju for plu y plu cun cianties a cater ujes acumpaniedes mé dal tlavir, ulache nce i strumentisć, tan che duc ëi, ciantova ënghe pea. Nsci ie ruvà ite tl repertoire di Hosianna nce gospels y spirituals tla rujeneda nglëija, sota la bachëta de Erika Mussner. Chëstes ie unides tëutes su dal viv d'ansciuda dl 1998 te sala dla Cësa de Cultura de Sëlva y nsci ie unit ora l segondo CD dal titul Freedom is coming. Chësc ie unì prejentà ai 20 de setëmber te Sëlva. L album cuntën per gran pert cianties de rujeneda nglëija ma ënghe cun tesc' per gherdëina y de d'autra rujenedes.[8]
Cunzert "Just for Fun" te Sëlva mudé
D'instá dl 2001 à i Hosianna ulù purvé ora velch de nuef, fajan n cunzert sun plaza de chemun de Sëlva purtan dant cover rock y pop.
Terza generazion (2007 - mudé
Jëuni y jëunes de n pitl cor devënta i nuef Hos mudé
Ntëur al 2005 iel unì leprò pra i Hosianna n valguna ciantarines y n valgun strumentisć jëuni nueves, davia che for plu y plu ciantarines y strumentisć zapova ora dla grupa. Chisc jëuni ova scumencià a cianté sota ala bachëta de Silvia Mussner y Angela Prucker te n pitl cor di jëuni dl ann 2002.
De reviers ala furmazion "ciantarines cun band" y stil mujiga cristiana cuntemporana mudé
Cun la senteda generela dl 03.02.2007 ie nasciuda la terza generazion di Hosianna, duc i cumëmbri da dant à lascià y l sëul Peter Mussner ie restà inant. La direzion y bachëta à sëurantëut Isabella Mussner. La ciantia Shout to the Lord de Darleze Zschech, ciantia tl stil dla mujiga cristiana cuntemporana mpareda ite i ani dant tla furmazion di jëuni, à dat la sburdla a tò ca inò l mplant tecnich, microfonns, bateria, chitares y sambën l tlavir. La grupa à nsci inò tëut ca vedla cianties coche Union da té, Coche Maria y chëles dla CD Die, me audes'a? y à nce scumencià a mparé ite cianties cristianes cuntemporanes de d'uni sort de grupes dl'Australia y dl'America, coche di Hillsong, Paul Baloche, Chris Tomlin, sëurantulan vel iede la ciantia coche la fova la ciantan per nglëisc y fajan suvënz nce traduzions tl gherdëina o talian o nce scrijan paroles adatedes per gherdëina. I Hosianna abeliva nsci la festes plu mpurtantes dla pluania ntan l ann, ciantan ntan la santa mëssa da Pasca coche nce da Nadel, ma nce mësses di jëuni, te dlieja o nce samont, nozes y d'autra santa mësses al'ucajion a livel de valeda y oradecà.[6]
I Hosianna ie da abiné online mudé
Dal 2007 incà à i Hosianna nce na plata internet.
30 ani Hosianna mudé
Ai 2 de utober dl 2010 iel unì metù a jì na santa mëssa per festejé i 30 ani de atività dla grupa, che ie unida cianteda deberieda da duc i Hosianna che fova cumëmbri nchin a śën. Nsci an pudù audi nce cianties de stii defrënc, coche cianties acumpaniedes dal zimbal y da vel' chitara, coche nce pec acumpaniei da na band, de stil dla mujiga cristiana cuntemporana. La festa di 30 ani Hosianna ie mo jita inant cun n gran cunzert tla Cësa de Cultura de Sëlva ai 3 de utober, prejentan n program de pec mundiei drët mpeniatifs, damandan per chësta ucajion l aiut dl dirighënt Sebald Goller. L se tratova de pec a deplu ujes, vel'un de chisc purtei dant nce cun vel' coreografia, scumencian da pec cunesciui coche Dancing Queen di ABBA, o It's raining men dle Weather Girls acumpaniei dala band y nce cianties a-cappella.
N chësta sëira iel nce unì dat na uneranza per plu de 20 ani de atività y per vester stac da puent danter doi mudamënc de cumëmbri tla storia dla grupa a Georg Mussner y Peter Mussner.
Per 20 ani de atività ie nce unides uneredes la ciantarines Silvia Mussner y Katrin Perathoner.
I cumëmbri dla grupa dl 2010 fova la ciantarines De Sisti Karin, Mayrhofer Ilvy, Mussner, Isabella, Mussner Nicole, Perathoner Silvy, Perathoner Verena, Runggaldier Magdalena, Runggaldier Martin, Runggaldier Valentine, Senoner Nicol, Tröbinger Magdalena y Villgrattner Sara. Bernardi Daniel y Runggaldier Martin sunova la chitares, Grasberger Armin la bateria, Klassen Tobias l tlavir y Langgartner Luca l bas y nce ciantarin.[6]
Linges de cunzerc de cover pop y rock y CD dopl "La Corda" mudé
Do l gran suzes dl cunzert n ucajion di 30 ani, à i jëuni metù a jì d'instà dl 2011 na lingia de cunzerc de mujiga pop y rock te Südtirol, numineda Hosianna on Tour, y plu avisa sun plaza de chemun de Sëlva, a Schenna, Cianacei, sun plaza dl Dom de Persenon y a Al Plan de Mareo. Pra chësta tournee ova fat pea la ciantarines Romina Glira, Eva Vinatzer, Valentine Runggaldier, Greta Langgartner, Magdalena Tröbinger, Ilvy Mayrhofer, Martina Perathoner, Silvy Perathoner, Johanna Kostner, Sara Villgrattner, Karin De Sisti, Isabella Mussner y Nicole Mussner, ala chitara Martin Runggaldier, al bas y usc Luca Langgartner, al tlavir Tobias Klassen y ala bateria Armin Grasberger.
L ultimo cunzert dla tournee fova unit tëut su y nsci iel unì a sl dé dl 2012 n CD dopl dal inuem La Corda. L prim cd na registrazion de na selezion dla cianties plu plajudes ala grupa che la ova mparà ite ti ultimi ani, dut cianties de mujiga cristiana cuntemporana per nglëisc, gherdëina y d'autra rujenedes coche nce doi cianties scrites da cumëmbri dla grupa nstëssa: La Corda, mujiga de Martin Runggaldier y paroles de Nicole Mussner y You Alone de Nicole Mussner. L segondo cd la registrazion dl cuzert a Al Plan de Mareo. L CD dopl ie unì prejentà ai 02.12.2012 te oratorio te calonia de Sëlva.
Dl ann 2013 à i Hosianna inò fat doi cunzerc de cover de mujiga pop y rock d'instà, un te Sëlva y un a Cianacei, coche nce l ann do dl 2014 un te Sëlva, purtan ite for plu y plu l elemënt dla coreografies, per pité al publich nia mé zeche per la urëdla, ma nce per l uedl. Chisc cunzerc fova ntitulei Live in Concert. L'atività regulera dla lia ntant jiva for inant paralel, abelian santa mësses ntan dut l ann tla pluania de Sëlva y nce tl'autres de Gherdëina.[2]
Linges de cunzerc cun cor mesecedà y band mudé
La lingia de cunzerc Sing d'instà dl 2017 à purtà n element nuef tl'atività dla grupa, davia che per chisc cunzerc à la grupa ulù purté dant n valgun pec deberieda nce a ciantarins, a ujes da d'ël. 12 ciantarines y 9 ciantarins à ciantà deberieda pec cunesciui coche Bohemian Rhapsody di Queen o n medley de "Bon Jovi", aranjei per cor nchin a 8 ujes cun band, ma nce mé la ciantarines da sëules acumpaniedes dala band cun pec coche Man in the mirror de Michael Jackson, I'm so excited di The Pointer Sisters o n medley de cianties di ani 80. I cunzerc ie unic fac sun plaza Nives te Sëlva, dal zënter Iman a S. Cristina, sun plaza de chemun a Curvea, sun la plaza dl Dom de Persenon y sun la plaza de chemun de Bulsan. Pra chësc proiet à fat pea la ciantarines Senoner Nicol, Ilvy Mayrhofer, Caroline Pescoll, Silvia Ruggeri, Miriam Senoner, Elisa Senoner, Julia Senoner, Martina Perathoner, Jenny Perathoner, Sara Senoner, Chira Caterisano, Renate Senoner, Elena Runggaldier y Marina Dapoz, i ciantarins Armin Plancker, David Plancker, Luca Perathoner, Luca Comploi, Jonas Holzknecht, Moritz Ploner, Aron Moroder y Elia Salcher. Ala bateria Fabian Cainelli, ala chitares Gregor Plancker y Matthias Demetz, al bas y usc Luca Langgartner. La pert mujighela à curà Isabella Mussner y Johanna Kostner.[2]
40 ani Hosianna mudé
La grupa se ova sambën mpensà ora velch de particuler per festejé i 40 ani de atività per l ann 2020, che purtruep ne à nia pudù unì a sl dé per la restrizions dla pandemia Covid-19. Purempò an ulú fé zeche per nia desmincé chësc avenimënt y nsci à la ciantarines y i strumentisć tëut su da nuef da cësa, ntan la gran stluta de d'ansciuda dl 2020, la ciantia "La Corda" fajan n video dainora, da pudëi scuté su y udëi sun la rëies soziels tl internet, coche sun Youtube.[2]
Cumëmbri mudé
Al didancuei[9]
- Renate Senoner (ciantarina y dirighënta)
- Gregor Plancker (chitara y sëurastant)
- Jenni Perathoner (ciantarina)
- Ilvy Mayrhofer (ciantarina)
- Martina Perathoner (ciantarina)
- Luca Langgartner (bas, chitara, ciantarin)
- Elena Runggaldier (ciantarina)
- Silvia Ruggeri (ciantarina)
- Sara Senoner (ciantarina)
- Aaron Moroder (tlavir)
- Caroline Pescoll (ciantarina)
- Fabian Cainelli (bateria)
- Elisa Senoner (ciantarina)
- Miriam Senoner (ciantarina)
- Karin Chiesa (ciantarina)
Discografia mudé
Te studio y live
- 1990 - Union śën da té
- 1995 - Die, me audes'a?
- 1998 - Freedom is coming
- 2012 - La Corda
Linges de cunzerc mudé
Videos mujighei mudé
- 2020 - La Corda
- 2020 - Per n Nadel
Referimënc mudé
- ↑ Georg, Mussner: Hosianna cianta dla pesc tl mond, te: Südtirol aktuell, 22.09.1998, pl. 19.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Sara, Senoner: La grupa Hosianna cumplësc 40 ani, te: Union di Ladins de Gherdëina (Ed.): Calënder de Gherdëina 2021, Urtijëi 2020, pl. 208.
- ↑ 3,0 3,1 Otto, Runggaldier Mastlé: 500 ani dlieja dla Madona te Sëlva dal 1503 al 2003, Bulsan: Pluristamp 2003, pl. 21.
- ↑ 4,0 4,1 Herbert, Mussner: I "Hosianna", te: La Usc di Ladins, 01.12.1984, pl. 31..
- ↑ Oxford English Dictionary y Bauer lexicon
- ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 Georg, Mussner / Isabella, Mussner: 30 ani Hosianna, te: Union di Ladins de Gherdëina (Ed.): Calënder de Gherdëina 2011, Urtijëi 2010 pl. 193.
- ↑ Georg, Mussner: Die, me audes'a?, te: Union di Ladins de Gherdëina (Ed.): Calënder de Gherdëina 1996, Urtijëi 1995 pl. 68.
- ↑ Georg, Mussner: Hosianna presënta "Freedom is coming". La segonda CD unirà "batejeda" n dumënia ai 20 de setëmber dala nuef dassëira te Sëlva, te: La Usc di ladins, 19.09.1998.
- ↑ Plata internet ufiziela dla grupa, azes ai 05.03.2021