Adele Moroder
| Articul per Ladin Gherdëina | 
|
Adele Moroder Lenèrt (* 17 de dezëmber 1887 a Urtijëi ; † 11 de fauré 1966 a Urtijëi) ie stata na scritëura ladina .
Biografia
mudéMuta de Franz Moroder Lenert y de Mariana Moroder sor de Josef Moroder Jumbiërch, ie Adele nasciuda sa Lenert a Urtijëi. La ie stata marideda cun l scultëur Prof. Ludwig Moroder dl Mëune[1]. Si mut Alex Moroder (1923–2006) se à dà ju dassën per l mantenimënt y svilup dl ladin [2]. N si fra fova l scultëur Rudolf Moroder [3]. Te si stories cuntovla suënz dla vita tl gran luech da paur de si nëine da pert de si loma Vinzenz Moroder da Scurcià [4][5] N auter fra Franzl Moroder da Costa fova n scritëur ladin che á publicá truep tl Calënder de Gherdëina [6][7]
Scric
mudéAdele Moroder à scrit stories y cuntedes per ladin tla zaita Nos Ladins y tl Calënder de Gherdëina. De ëila cunescion n 70 cuntedes y stories n pert ënghe audides tl Radio Ladin. Tl 1990 iel uní publicà n liber cun si stories [8]. La stories de Adele fova scialdi dla vedla tradizions de Gherdëina y ntëur la usanzes y festes dla religion da ntlëuta. Truep scrijovla per i pitli mutons, ënghe cun na rusneda adateda per ëi. N valguna stories a Adele ciangiá dal tudësch [9].
Bibliografia
mudé- Stories de Anda Adele Moroder de Lenèrt. Cun 7 Illustrations de Egon Moroder Rusina. Union di Ladins de Gherdëina. Urtijëi 1990 .
Calënder de Gherdëina
mudé- N mitl per pudëi durmì. [Calënder de Gherdëina 1962. Union di Ladins de Gherdëina, Urtijei 1961. p.42.
- Vedla usanzes via per i mënsc dl ann. Calënder de Gherdëina 1964, p. 4-26.
- La derjola. Calënder de Gherdëina 1964, p. 42.
- L gial da mont. Calënder de Gherdëina 1964, p. 54.
- La bolp y l lëuf (per tei pitli). Calënder de Gherdëina 1964, p. 58.
- La nevicia da curagio. Calënder de Gherdëina 1965, p. 81 – 83.
- L sotsëura de Marghëta. Calënder de Gherdëina 1966, p. 41.
- N inviern spavënt frëit (1740). Calënder de Gherdëina 1966, p. 97.
- L lion. Calënder de Gherdëina 1966, p. 98.
Nos Ladins
mudé- N cuer misericurdiëus. Nos Ladins 15 mei 1962 p. 34–37 (prima pert). 1 juni 1962, (segonda pert). 15 juni 1962 (terza pert).
- Zacan, canche univa San Miculau Nos Ladins 1 dezëmber 1965. p. 24.
Notes
mudé- ↑ Anda Adele Moroder de Lenert †. Calënder de Gherdëina 1967. Union di Ladins de Gherdëina, Urtijëi 1966. p. 29.
- ↑ Komitee für die Drucklegung des Moroder-Stammbuches: Die Moroder, Ein altladinisches Geschlecht aus Gröden-Dolomiten vom 14. bis zum 20. Jahrhundert. Ursprung – Geschichte – Biographien – Anhang. Beitrag zur tirolischen Familienforschung. Urtijëi 1980, p. 274–275. liber Moroder
- ↑ Adele Moroder : N memoria de Rudolf Moroder de Lenert do 50 ani che 'l ie tumà tla gran viëra mondiela 1914. Calënder de Gherdëina 1965. p. 29–31.
- ↑ Adele Moroder: Co che mi oma cuntova dl nëine y l’ava da Scurcià. Calënder de Gherdëina 1963, p. 53 – 55.
- ↑ Adele Moroder La vita da zacan ënghe tla Usc di Ladins 5.4.2003, 9.1961.
- ↑ Trudi Vallazza: Nosc bon pere: bera Franzl Moroder da Costa. Calënder de Gherdëina 1976. p. 36.
- ↑ Franzl Moroder da Costa
- ↑ Stories de Anda Adele Moroder de Lenèrt. Cun 7 Illustrations de Egon Moroder Rusina. Union di Ladins de Gherdeina. Urtijëi 1990 .
- ↑ Rut Bernardi cun Paul Videsott: Geschichte der ladinischen Literatur. Ein bio-bibliographisches Autorenkompendium von den Anfängen des ladinischen Schrifttums bis zum Literaturschaffen des frühen 21. Jahrhunderts. Scripta Ladina Brixinensia 3. Bulsan 2013. p. 578 - 581. ISBN 978-88-6046-060-8
Literatura
mudé- Anda Adele Moroder da Lenert. Nëus Ladins, 1. de merz 1966, pl. 2.
- Erica Senoner, Matilde Pezzei, Marta Mussner: Ëiles de Gherdëina. Stories de vita de ëiles de Gherdëina, zacan y al didancuei. Chemuns de Gherdëina, 2001, pl. 227.
- Rut Bernardi, Paul Videsott: Geschichte der ladinischen Literatur. Bozen-Bolzano University Press 2013. p. 578–581. ISBN 978-88-6046-060-8.
- Archiv Radio Ladin de Gherdeina. Museum Gherdëina, Urtijëi.