Sacun

Articul per Ladin Gherdëina

Sacun ie na frazion dl chemun de Urtijëi a na autëza danter 1400 y 1500 metri sëura l mer.

Geografia

Sacun ie a urient dl Col de Flam, a nord de Urtijëi, sot ala montes de Sëurasas y Pic y a cunfin cun l chemun de Santa Cristina. Sa Sacun ruvun cun l'auto sun na streda che muef dala plaza de dlieja a Urtijëi o, na streda scialdi strënta, dala buja di Coi a Santa Cristina.

A pé pon ji sa Sacun tres l Col de Flam, ulache n troi porta sala dlieja da Sacun, o sun l troi che muef dala streda Grohmann a Urtijëi pra l fussel de Nis. Chësc troi porta al monumënt de Paul Grohmann nchin ala cësa de Somavia. Da Santa Cristina ruvun a Sacun a pé sul troi dla Lijënda che muef dala dlieja demez y la vedla streda da Sacun che vën dala mont de Mastlé ju.

Ti ani 1950 dajovel n lift dai stuei, la giaurida ufiziela ie stata de lugio dl 1948 do che Robert Höglinger dl hotel Regina ova cumprà n lift de segonda man. Chësc ie po deventá pona n lift dala condles, che purtova da Urtijëi ala vedla ustaria da Sacun, dita ence ustaria da Banch. Tla sajon 1969/1970 ie chësc lift uni tëu ju^[1].

6) Sa Sacun fovel sun pra da Pertan mo n piti lift dai schi che ruvova nchin sa l’ustaria Somont y che à funzionà dal 1960 al 1969. Drët cunesciuda y scialdi vijiteda ie la dlieja tamez al bosch, una dla plu vedles de Gherdëina^[2].

La stua depënta dla ustaria da Banch. Da man ciancia: Finele Peristi Pitscheider, Andrea Hofer de Andrea de Zenz Pech, l scultëur Vinzenz Peristi y anda Peristi Santifaller

Ustaries

Sa Sacun iel doi ustaries cun hotel, l hotel Jakoberhof y l hotel Somont. La prima ustaria fova stata fata da Maria Vinatzer da Banch y si uem Josef Peristi tl 1909. Josef, che fova moler, ova depënt tla stua dla ustaria la storia dla stria de Sacun, che ie mo da udëi tla nueva ustaria.

Mejes

L luech de Peza. La pert man drëta dla cësa ie avëi dl Chemun de Urtijëi.

I vedli mejes da Sacun ie: Somavia, Banch, Juntlan,Trëbe, Mëune, Tlancon, Pertan, Gran Jacun, Pra, Pra Dessot, Festil, Mëunies (Falznier), Pedracia, Pinëi, Peza, Coha, Prëubl, Festil Dessot (Cuch)^[3].

Grofes da Sacun

I grofes Stetteneck, che ova l ciastel dl Balest (ënghe cunesciù coche ciastel Stetteneck), vën te Gherdëina tlamei grofes da Sacun^[4]^[5]. Ëi ova bonamënter fat su la dlieja da Sacun, ma dessegur l'ova Gebhard II de Stetteneck lascià derturé.

La dlieja da Sacun.

Notes

↑ Engelbert Senoner: Mplanc portamont te Gherdëina y sun Mont de Sëuc. Ncueicundi n iel 83 - 20 ie unii tëuc demez. Calënder de Gherdëina 2009, pl. 151-153
↑ Lift da Sacun. Calënder de Gherdëina 2003, prima plata y pl. 4
↑ Barbara Lanz, Sonja Mitterer: Höfekarte Gröden. Museum Gherdëina, Urtijëi 2014. ISBN 978-88-909015-0-8.
↑ Tresl Gruber: ‘’I grofes da Sacun’’. Calënder de Gherdëina 1953, pl. 37-40.
↑ Leo Crepaz: ‘’La storia dl Grof da Sacun’’. Calënder de Gherdëina 1953, pl. 63-71.

Bibliografia

Doris Quitta: Storia dla ustaria da Sacun. Calënder de Gherdëina 2002 pl. 88.

Cëla enghe

Dlieja da Sacun

[1] Engelbert Senoner: Mplanc portamont te Gherdëina y sun Mont de Sëuc. Ncueicundi n iel 83 - 20 ie unii tëuc demez. Calënder de Gherdëina 2009, pl. 151-153

[2] Lift da Sacun. Calënder de Gherdëina 2003, prima plata y pl. 4

[3] Barbara Lanz, Sonja Mitterer: Höfekarte Gröden. Museum Gherdëina, Urtijëi 2014. ISBN 978-88-909015-0-8.

[4] Tresl Gruber: ‘’I grofes da Sacun’’. Calënder de Gherdëina 1953, pl. 37-40.

[5] Leo Crepaz: ‘’La storia dl Grof da Sacun’’. Calënder de Gherdëina 1953, pl. 63-71.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]


Sëlva	Ciaslat • Col Da Lech • Col dala Pelda • Daunëi • Frëina • Ghetun • La Poza • La Sëlva • Larciunëi • Plan da Tieja • Ruacia
Santa Cristina	Plesdinaz • Soplajes
Urtijëi	La Bruscia • Sacun